EPS là 1 chỉ số tài chính quan trọng để đầu tư chứng khoán. Nhưng bản chất đúng của EPS là gì không phải nhà đầu tư nào cũng hiểu rõ. Nên trong bài viết này, ISG sẽ giúp NĐT cá nhân hình dung về chỉ số tài chính quan trọng này. Chúc bạn đầu tư thành công & tiền sẽ sớm đầy túi.

EPS là gì? Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt?

I. Chỉ số EPS là gì?

EPS (Earning Per Share) là Lợi nhuận sau thuế của 1 cổ phiếu.

Với: Lợi nhuận sau thuế là 4 quý liên tiếp, Nếu nói EPS năm 2017 tức là lợi nhuận sau thuế của một cổ phiếu của năm 2017; nếu nói thường EPS thì ta thường mật định là EPS 4 quý báo cáo gần nhất.

Cách tính chỉ số EPS:

Ví dụ: Cổ phiếu  Vinamilk (VNM) 4 quý gần nhất tổng lãi 10.028 tỷ đồng và số cổ phiếu đang lưu hành là 1,45 tỷ cổ phiếu. Vậy EPS của VNM sẽ là:
EPS (VNM) = 10.028 tỷ đồng/ 1,451 tỷ cổ phiếu = 6.910 (đồng).

II. Chỉ số EPS có ý nghĩa gì? EPS cơ bản & EPS pha loãng!

Ý nghĩa của EPS:

• Thể hiện mức lợi nhuận của 1 cổ phiếu.
• Khi doanh nghiệp có thu nhập trên mỗi cổ phiếu là 7000 đồng như VNM, tức là EPS = 7000 đồng.
• EPS là phiên bản rút gọn nhất của lợi nhuận sau thuế. Vì Doanh nghiệp lợi nhuận hàng năm có thể rất cao nên khó tính toán mà EPS = Lợi nhuận/ Số cổ phiếu.

Có 2 loại EPS, gồm: EPS cơ bản và EPS pha loãng.

EPS cơ bản: EPS = (Thu nhập ròng – cổ tức cổ phiếu ưu đãi) / Lượng cổ phiếu lưu hành

EPS pha loãng là EPS do Doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu chuyển đổi,cổ phiếu ưu đãi, quyền mua cổ phiếu, ESOP, phát hành cho cổ đông chiến lược… Nên bị pha loãng cổ phiếu ra.

EPS pha loãng sẽ có độ chính xác hơn, vì nó phản ảnh sự kiện sẽ xảy ra trong tương lai.

III. Mối quan hệ giữa chỉ số EPS và P/E là gì?

Chỉ số EPS là thành phần cấu tạo nên chỉ số P/E; chữ E ở chỉ số P/E tức là viết tắc của EPS. Vì giá cổ phiếu luôn lớn hơn 0 (P>0), trong khi lợi nhuận doanh nghiệp có thể lãi, có thể lỗ, nên EPS>0, hoặc EPS=<0.

• Hay Giá = P/E x EPS.
• Khi EPS > 0 thì ta có thể tính và định giá cổ phiếu theo P/E.
• Khi EPS < 0 thì ta không áp dụng để tính P/E, mà có thể xài chỉ số P/B.

IV. Chỉ số EPS bao nhiêu là tốt?

Nếu bạn đã từng đọc bài viết toàn diện về ROE do ISG đã viết, bạn sẽ thấy ROE >15% bền vững ít nhất 3 năm, có xu hướng gia tăng thì sẽ tốt.

Một mệnh giá cổ phiếu là 10.000 đồng, (lưu ý là mệnh giá cổ phiếu khác với giá trị sổ sách và giá cổ phiếu nhé), tất cả các doanh nghiệp niêm yết ở 3 sàn VN-INDEX, HNX, UPCOM đều có mệnh giá duy nhất là 10.000 đồng.

Do đó 1 doanh nghiệp được đánh giá làm ăn tốt thì ta có  EPS> 1.500 đồng và duy trì nhiều năm, có xu hướng tăng. Ít nhất cũng nên EPS>1.000 đồng!

V. Ví dụ tổng quát về chỉ số EPS

1. Chỉ số EPS của Vinamilk (VNM)

Nhận xét: VNM có:

• EPS cơ bản = EPS pha loãng = 5.03 ngàn đồng. Lý do là VNM không có phát hành trái phiếu chuyển đổi, hay hay quyền mua cổ phiếu còn hiệu lực.
• EPS = 5.03 > 1.500 đồng, và nhiều năm bền vững => Vinamilk là công ty tốt.
• Mối quan hệ giữa P/E & EPS là P/E = Giá / EPS = 75.9 / 5.03 = 15.09. => P/E = 15.09.
• Số cổ phiếu lưu hành là 2,089,956,345 và EPS = 5.03 => Lợi nhuận sau thuế = EPS x Số cổ phiếu lưu hành = 5.03 x 2,089,956,345 = 10.512 tỷ đồng (hơn 10 ngàn tỷ đồng).

2. Chỉ số EPS của Công ty Cổ phần Công viên nước Đầm Sen, mã DSN

Nhận xét: DSN có:

• EPS cơ bản = 2.04; EPS pha loãng = 2.04. Điều đó có nghĩa là mỗi cố phiếu DSN có lợi nhuận sau thuế tương ứng là 2040 đồng.
• EPS = 2040 đồng > 1.500 đồng => Công ty DSN làm ăn tương đối hiệu quả.
• Thị giá của cổ phiếu là 48.400 đồng. Ở mức P/E là 23.73.

3. Chỉ số EPS của Công ty cổ phần đầu tư cầu đường (mã LGC)

Nhận xét: ROS có:

• EPS cơ bản = 1.08; EPS pha loãng = 1.08, điều đó có nghĩa là mỗi cố phiếu DSN có lợi nhuận sau thuế tương ứng là 1.080 đồng.
• EPS = 1.080 < 1.500 đồng, và lợi nhuận những năm trước cũng không có sự tăng trưởng ổn định. => Công ty hoạt động chưa thực sự hiệu quả.
• Thị giá hiện tại của LGC là 42.350 đồng. Ở mức P/E là 40.94.

Kết luận: Thị giá của DSN (48.4) và LGC (42.35) có giá xấp xỉ nhau, nhưng mỗi cổ phiếu của DSN làm ra 2.040 đồng lợi nhuận, trong khi LGC chỉ làm ra được 1.080 đồng lợi nhuận. Hay chỉ số P/E của DSN chỉ là 23.73, còn ROS tới tận 40.94. Để đầu tư, bạn chọn mua DSN là lựa chọn khá tốt, còn mua LGC bạn sẽ dễ nhận phải sự thua lỗ.

VI. Hạn chế của chỉ số EPS là gì?

• EPS có thể âm và P/E không có một ý nghĩa kinh tế khi mẫu số âm, do đó bạn phải sử dụng các công cụ định giá khác
• Lợi nhuận dễ biến động, có thể do đột biến, bán tài sản, chủ doanh nghiệp cố tình, hay thuộc ngành có chu kỳ cao. Khi đó EPS sẽ bị bóp méo.
• Doanh nghiệp liên tục phát hành thêm cổ phiếu, trái phiếu chuyển đổi, cổ phiếu ESOP khiến EPS giảm, nhà đầu tư gặp rủi ro
• Doanh nghiệp xào nấu số liệu, dẫn đến lợi nhuận ảo (Trường hợp TTF giai đoạn 2015-2016) khiến NĐT thua lỗ, bằng cách gia tăng hàng tồn kho và khoản phải thu…

P/S: Tuy nhiên, để đầu tư bạn không chỉ cần hiểu về EPS, thì cần tìm hiểu thêm về định giá cổ phiếu nữa.