Mô hình vai đầu vai là gì? Áp dụng Mô hình vai đầu vai thuận và đảo ngược

Mô hình vai đầu vai rất phổ biến trong chứng khoán, và thị trường tài chính khác. Nhưng nhiều nhà đầu tư không hiểu kỹ về mô hình vai đầu vai, nên dễ bị kẹp hàng dẫn đến thua lỗ lớn. Hoặc không biết tận dụng mô hình vai đầu vai đảo ngược để gia tăng lợi nhuận.

Nội dung bài viết:

Mô hình vai đầu vai thuận là gì
Cách nhận diện mô hình vai đầu vai.
Cách giao dịch và giá mục tiêu khi xuất hiện mô hình này.
Tìm hiểu về mô hình vai đầu vai đảo ngược

I. Mô hình vai đầu vai (thuận) là gì?

Trong chứng khoán hay forex, mô hình vai đầu vai (head & shoulders pattern) xuất hiện báo hiệu tín hiệu đảo chiều, từ xu hướng tăng sang xu hướng giảm. Và nếu bạn quan tâm đến mô hình vai đầu vai, bắt buộc bạn phải bán ra khi mô hình này xuất hiện nhằm hạn chế tổn thất, đặc biệt là khi giá phá vỡ đường viền cổ, khối lượng càng cao thì tính xác nhận đảo chiều càng lớn.

II. Đặc điểm của mô hình vai đầu vai trong chứng khoán

*Hình dạng của mô hình vai đầu vai thuận*

Mô hình vai đầu vai (head & shoulders – một số NĐT gọi là mô hình đầu và vai) là mô hình đồ thị đảo chiều từ xu hướng tăng (uptrend) sang xu hướng giảm (downtrend), khi mô hình này hoàn thành xong bạn nên chuẩn bị tâm thế bán hay bán khống đi là vừa. Tức là nếu bạn nắm giữ cổ phiếu thì bạn nên bán ra để hạn chế thua lỗ, còn trong forex bạn có thể bán khống với kỳ vọng giá sẽ tiếp tục xuống và bạn sẽ kiếm được lợi nhuận.

Mô hình vai đầu vai bao gồm 3 đỉnh liên tiếp nhau trong đó đỉnh giữa (phần đầu – head) là đỉnh cao nhất và 2 đỉnh ở hai bên (vai trái và vai phải – shoulders) thì thấp hơn. Các mức giá thấp (low) xen giữa 2 đỉnh có thể được nối với nhau thành đường viền cổ (neckline) , và chính đường viền cổ là phòng tuyến hỗ trợ trong mô hình này.

Lưu ý: Mô hình Vai đầu vai chỉ được hình thành và xuất hiện khi giá phá vỡ và nằm dưới đường viền cổ!

Một số đặc điểm nhận biết mô hình vai đầu vai:

Xu hướng trước khi hình thành mô hình vai đầu vai: Xu hướng tăng giá.
Vai trái: là điểm cao nhất trong xu hướng tăng tại thời điểm nó được hình thành. Vì khi đó đầu chưa xuất hiện nên đỉnh này sẽ là đỉnh cao nhất trong xu hướng tăng.
Điểm Low 1 (left valley – thung lũng trái), là điểm thấp nhất trong nằm giữa đầu và vai trái.
Đầu: Phải là một đỉnh cao mới trong xu hướng tăng và phải cao hơn vai trái. Đây sẽ là đỉnh cao nhất trong mô hình vai đầu vai.
Điểm Low 2 (right valley – thung lũng phải), là điểm thấp nhất trong nằm giữa đầu và vai phải.
Phần vai phải: Vai phải thấp hơn với đầu, thường cho chiều cao xấp xỉ với vai trái, tuy nhiên đôi khi có sự lệch nhau, vai phải càng thấp thì khả năng giảm giá lớn càng xảy ra nhiều hơn.
Đường viền cổ: Đường viền cổ tạo thành khi ta nối các điểm thấp Low 1 và Low 2. Thường thì Low 1 và Low 2 xấp xỉ nhau nên đường viền cổ nằm ngang. Tuy nhiên nhiều khi Low 1 và Low 2 sẽ lệch nhau dẫn đến đường viền cổ sẽ dốc lên (nếu low 1< low 2) hoặc sẽ dốc xuống (low 1 > low 2).
Sự phá vỡ đường viền cổ: Mô hình vai đầu vai chỉ được hình thành và xác nhận khi phòng tuyến hỗ trợ tại đường viền cổ bị phá vỡ. Thuyết phục hơn, nếu khối lượng giao dịch tăng mạnh tại điểm phá vỡ (breakout) tại điểm viền cổ.

III. Cách giao dịch khi mô hình vai đầu vai hình thành

Khi mô hình vai đầu vai hình thành tinh thần sẽ là BÁN

Trên thị trường cơ sở chứng khoán Việt Nam, khi cổ phiếu xuất hiện mô hình vai đầu vai:

Nếu không nắm giữ cổ phiếu, thì nên đứng ngoài, chờ đợi dịp khác hoặc tìm cổ phiếu khác.
Nếu bạn nắm cổ phiếu đó thì tốt nhất nên bán đi

Đối với thị trường chứng khoán phái sinh hoăc forex, option, thì bạn có sự lựa chọn bán khống. Thường thì bán khống sẽ khó hơn xíu vì phải tuân thủ kỷ luật triệt để, nếu không có kinh nghiệm bạn nên đứng ngoài.

Điểm bán tốt nhất: Khi giá phá vỡ đường viền cổ.

IV. Yếu tố khối lượng giao dịch trong mô hình vai đầu vai:

*Mối tương quan giữa khối lượng và mô hình vai đầu vai thuận*

Nếu khối lượng đợt tăng vai trái > khối lượng đợt tăng phần đầu (head), tức là có sự giảm dần về khối lượng khi tăng lên mức cao mới.
Ở phần đầu (head) trong mô hình vai đầu vai: khối lượng gia tăng khi giá giảm
Khối lượng giao dịch tăng thêm trong đợt giảm giá đi xuống ở phần vai phải.
Khối lượng tại thời điểm phá vỡ (breakout) ở đường viền cổ tăng mạnh. Đây là thời điểm rất tốt để bạn bán hoặc bán khống nhằm hạ chế thua lỗ, phòng ngừa rủi ro hoặc bán không để kiếm tiền

Khi càng nhiều dấu hiệu cảnh báo trên thì khả năng cổ phiếu giảm giá càng gia tăng và cổ phiếu sẽ chuyển sang giai đoạn xu hướng xuống. Vậy giá sẽ xuống tới đâu?

V. Mục tiêu giá xuống khi mô hình vai đầu vai xuất hiện

*Minh họa về giá mục tiêu trong mô hình vai đầu vai*

Điểm bán ở trong mô hình vai đầu vai là điểm breakout – tức là giá phá vỡ đường viền cổ
Giá sẽ xuống tiếp tục bằng khoảng cách từ đỉnh tời viền cổ H. Ví dụ đỉnh giá là 100, đường viền cổ ở mức giá 85 thì giá mục tiêu sẽ xuống thêm H = 100 – 85 = 15 điểm. Khi ấy giá mục tiêu mới là 85 -15 = 70. Trong ảnh tức được ký hiệu là H
Giá sẽ giảm 22% theo nghiên cứu của Bulkowski năm 2005
Giá sẽ giảm đến khu vực hỗ trợ khác. Ví dụ đường tích lũy lâu dài, vùng hỗ trợ ngang hay mức hoàn lại theo tỷ lệ Fibonacci.

VI. Mô hình vai đầu vai đảo ngược

*Mô hình vai đầu vai đảo ngược, là mẫu hình chuyển từ giảm qua tăng*

Mô hình vai đầu vai đảo ngược, là sự ngược chiều so với vai đầu vai. Bạn có thể thấy ở ảnh ngay phía trên.

Khi mô hình vai đầu vai chuyển từ uptrend sang downtren; thì mô hình vai đầu vai đảo ngược sẽ chuyển từ downtrend sang uptrend.

Để hiểu về mô hình vai đầu vai đảo ngược này, bạn cần hiểu kỹ về mô hình vai đầu vai; và chỉ cần xoay lai 180 độ.

Khi mô hình này xuất hiện, bạn nên chú ý để tận dụng thời điểm mua vào nhằm tối ưu lợi nhuận lớn nhất.

Một số mô hình tương ứng khác: Mô hình 2 đỉnh, hay mô hình 3 đỉnh 3 đáy. Ở đây đỉnh và đáy có xu hướng ngang bằng nhau.

VII. Lưu ý quan trọng của mô hình vai đầu vai.

Mô hình vai đầu vai cũng như nhiều mô hình phân tích kỹ thuật khác, nó mang tính xác suất. Tức là không đúng 100%, điều đó có nghĩa là khả năng bạn bán sau đó giá tăng lại, hay tệ hơn là bạn bán khống nhưng giá sẽ sẽ tăng lại và tăng mạnh. Do đó nhà đầu tư nên chú ý điểm cắt lỗ của mình. Trong thị trường chứng khoán điểm cắt lỗ là 7-10%.