Bạn là người mới tham gia thị trường và chưa biết nên đầu tư thế nào giúp sinh lời? Bạn đang tìm kiếm một phương pháp đầu tư đơn giản nhưng mang lại hiệu quả cao? Nếu đang gặp phải những vướng mắc trên, đường bỏ qua Phương pháp đầu tư 4M nhé. Quy tắc đầu tư 4M gồm: Meaning, Moat, Management, Margin of Safety có thể giúp bạn mua cổ phiếu của một công ty tuyệt vời với mức giá hấp dẫn. Bạn còn chần chờ gì nữa, hãy cùng ISG tìm hiểu ngay về phương pháp 4M qua bài viết sau nhé.

Những điều cần biết về phương pháp đầu tư 4M

Phương pháp đầu tư 4M là gì?

Khi nói đến nhà đầu tư giá trị thế hệ mới thành công nhất hiện nay, chúng ta không thể bỏ qua cái tên Phil Town. Ngày nay, Phil Town được biết đến với tư cách là một nhà đầu tư, nhà quản lý quỹ, diễn giả. Ông nổi tiếng với hai cuốn sách nổi Payback Time và Rule one investing. Trong hai cuốn sách này, ông đều có nhắc đến các quy tắc và phương pháp đầu tư hiệu quả. Cụ thể đó là Quy tắc 72 và phương pháp đầu tư 4M.

Phương pháp đầu tư 4M được biết đến là những tiêu chí lựa chọn một cổ phiếu theo quan điểm của Phil Town. Các tiêu chí lựa chọn cổ phiếu gồm:

• Meaning: Đầu tư vào những doanh nghiệp dễ hiểu.
• Moat: Đầu tư vào những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh.
• Management: Đầu tư vào những doanh nghiệp có ban lãnh đạo tuyệt vời.
• Margin of Safety: Đầu tư vào những doanh nghiệp có biên an toàn.

Theo ông, để đầu tư thành công thì nên mua những cổ phiếu của công ty tuyệt vời với mức giá hấp dẫn. Những mã cổ phiếu được xem là tuyệt vời sẽ đáp ứng đủ 4 tiêu chỉ trên. Và khi chúng ta đầu tư vào chúng, việc trở nên giàu có là cực kỳ thuận lợi.

Giải mã cách ứng dụng phương pháp đầu tư 4M để lọc cổ phiếu tốt

Để hiểu chính xác những yếu tố trong phương pháp 4M, chúng ta cần tìm hiểu cụ thể từng yếu tố có trong nó.

  1. Meaning: Đầu tư vào doanh nghiệp dễ hiểu

Đây là một tiêu chí rất giống với tiêu chí đầu tư của tỷ phú đô la Warren Buffett. Ông từng nói rằng: Mỗi nhà đầu tư đều có một vòng tròn năng lực. Vấn đề quan trọng không phải vòng tròn của ai lớn hơn, mà chúng ta cần đứng yên trong vòng tròn năng lực của chính mình, trong những lĩnh vực mà mình am hiểu nhất.

Câu nói trên mang ý nghĩa: chúng ta chỉ nên đầu tư vào những công ty nằm trong vòng tròn năng lực của mình. Khi bạn hiểu sâu về một ngành nghề, lĩnh vực bạn sẽ dễ dàng đánh giá tiềm năng của nó. Nhờ đó, bạn sẽ biết được doanh nghiệp mình định đầu tư có khả năng tăng trưởng trong tương lai hay không.

• Cách tìm ra vòng trong năng lực

Vậy làm thế nào để tìm ra vòng tròn năng lực của mình? Phil Town đã hướng dẫn chúng ta cách tìm ra Meaning qua 3 vòng tròn sau:

          + Đam mê: Hãy tìm kiếm công ty kinh doanh lĩnh vực, ngành nghề mà bạn đam mê. Ví dụ, bạn đam mê đi du lịch, khám phá, hãy tìm hiểu các công ty về dịch vụ du lịch, khách sạn, hàng không. Chúng sẽ thực sự phù hợp với đam mê của bạn, nhờ đó bạn sẽ hiểu được các công ty này hơn những người khác rất nhiều.

+ Tài năng: Hãy tự đặt câu hỏi tài năng của bạn là gì. Hãy tìm ra cái mà mình giỏi nhất, có nhiều kinh nghiệm nhất để đầu tư. Ví dụ, bạn là kế toán của một doanh nghiệp bất động sản, bạn sẽ có kinh nghiệm đánh giá báo cáo tài chính của những doanh nghiệp này. Vì thế, bạn có thể nhìn ra tiềm năng và rủi ro của những doanh nghiệp trong lĩnh vực này.

+ Chi tiêu: Là những thứ hàng ngày bạn chi tiêu cho chúng hàng ngày như điện nước, đồ gia dụng. Bạn sẽ phần nào đánh giá được chất lượng sản phẩm và dịch vụ mình đang sử dụng mỗi ngày. Từ đó, bạn sẽ tìm hiểu doanh nghiệp đứng sau các sản phẩm này và đánh giá tiềm năng đầu tư.

Kết hợp cả ba vòng tròn này sẽ giúp bạn tìm được lĩnh vực mà bạn vừa có thế mạnh, vừa có sự yêu thích đồng thời hiểu được thị yếu của khách hàng để đưa ra những lựa chọn đầu tư khôn ngoan nhất.

2. Moat – Đầu tư vào những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh vững vàng

Moat được biết đến với khái niệm “con hào kinh tế”. Khái niệm này được Warren Buffett sáng tạo ra để đề cập đến những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh bền vững. Đó là chìa khóa giúp các doanh nghiệp trụ vững trước biến động của thị trường đồng thời mang lại lợi nhuận ổn định trong suốt thời gian dài.

Một ví dụ điển hình như sự vững vàng vượt qua khó khăn chính là doanh nghiệp PNJ vẫn giữ vững vị thế sau đại dịch Covid-19. Khi đại dịch bùng nổ, các trung tâm thương mại buộc phải đóng cửa và những món đồ xa xỉ như kim cương trang sức đã không còn là mối quan tâm của nhiều người, điều này gây nên thiệt hại nghiêm trọng cho PNJ, vậy điều gì đã giúp thương hiệu trang sức này tồn tại qua thời kỳ khó khăn đó:

• Lợi thế thương hiệu trang sức có thị phần hàng đầu Việt Nam.
• Tự chủ trong khâu chế tác trang sức với hơn 70% số lượng nghệ nhân kim hoàn trên cả nước (2014).
• Mạng lưới phân bố rộng khắp của hơn 300 cửa hàng và sự chuyển đổi sang mô hình online được thực hiện nhanh chóng và mạnh mẽ.

Để dễ dàng hơn trong việc xác định một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh và tiềm lực phát triển bền vững, Phil Town đã đưa ra năm lợi thế định tính và 5 biểu hiện định lượng.

• Lợi thế định tính
• Lợi thế định lượng

3. Management – Đầu tư vào doanh nghiệp có ban lãnh đạo tuyệt vời

Management – nhân tố thứ ba đồng thời là yếu tố không thể thiếu được trong mọi doanh nghiệp. Tuy nhiên để đánh giá yếu tố này không hề đơn giản. Để xác định dễ dàng hơn, Phil Town đã đưa ra những dấu hiệu “bất ổn” nhất định dựa trên thị trường Mỹ:

• Lương dành cho bộ phận quản lý quá cao so với mức lương trung bình của nhân viên.
• Điều khoản hợp đồng cho việc bồi thường nghỉ việc quá cao.
• Liên tục gia tăng quy mô sáp nhập với nhiều doanh nghiệp khác để làm tăng quy mô, kết quả hoạt động về hình thức.

Để phù hợp hơn với tình hình thực tiễn tại Việt Nam, ban lãnh đạo cần điều chỉnh lại các tiêu chí:

• Ban lãnh đạo hoạt động vì lợi ích của cổ đông, khi những người quản lý luôn đưa ra các quyết định cân bằng giữa lợi ích của doanh nghiệp và lợi ích của cổ đông.
• Thay vì mở rộng hoạt động kinh doanh ra nhiều lĩnh vực không phải thế mạnh thì ban lãnh đạo tập trung vào hoạt động cốt lõi của doanh nghiệp.
• Cơ cấu cổ đông có sự tham gia của nhiều quỹ đầu tư lớn sẽ giúp kiểm soát hoạt động của doanh nghiệp tốt hơn các công ty có cơ cấu gia đình.

Đôi khi, một doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh tốt với chỉ số tài chính hấp dẫn vẫn có thể là là một doanh nghiệp kém, đó là khi ban lãnh đạo gian dối trong các báo cáo tài chính. Một vài chỉ số cần thiết sẽ giúp bạn phát hiện ra ban lãnh đạo có đang trung thực với cổ đông công ty hay không.

Tỷ trọng khoản phải thu so với tổng tài sản

Khoản thu là phần dễ can thiệp và thay đổi nhất trên báo cáo tài chính bằng các mánh khóe như tạo doanh thu ảo hay tăng vốn ảo. Khoản thu quá cao trong cơ cấu tài sản là một dấu hiệu lớn cảnh báo gian lận tài chính.

Lợi nhuận của doanh nghiệp

Lợi nhuận là yếu tố thường được các nhà đầu tư quan tâm hàng đầu để đưa ra quyết định đầu tư. Do đó có nhiều doanh nghiệp tìm cách bóp méo chỉ số này.

Bằng cách loại bỏ các khoản thu nhập không thường xuyên mà bạn có thể biết được con số lợi nhuận thực từ hoạt động kinh doanh chính của doanh nghiệp. Hãy xem xét tỷ lệ lợi nhuận cốt lõi trên tổng lợi nhuận trước thuế phải đạt tối thiểu 50% để đảm bảo phần lớn lợi nhuận của doanh nghiệp đến từ hoạt động kinh doanh cốt lõi.

4. Margin of Safety – Đầu tư vào doanh nghiệp có biên lợi nhuận an toàn

Theo Phil Town, các nhà đầu tư nên chờ đợi giá cổ phiếu thấp để mua vào. Thời điểm thích hợp lý để mua là khi giá cổ phiếu thấp hơn từ 30% – 50% so với giá trị thực của doanh nghiệp. Ông cũng đặt ra hai tiêu chí định giá là P/E và PEG giúp nhà đầu tư sớm xác định được những doanh nghiệp tốt và mua vào với mức giá phải chăng.

P/E
Đây được xem phương pháp định giá phổ biến và hiệu quả hàng đầu. P/E là chỉ số biểu thị thời gian thu hồi vốn của nhà đầu tư. Một khoản đầu tư hời được tạo ra khi một doanh nghiệp tốt nhưng P/E ở mức thấp hơn P/E chung của thị trường hoặc trung bình ngành. Đối với thị trường Việt Nam hiện tại, con số phù hợp là thấp hơn 15 lần đối với những công ty đáp ứng cả ba chữ M đầu tiên.

PEG

PEG được tạo ra từ tỷ số giữa P/E và tốc độ tăng trưởng lợi nhuận của doanh nghiệp. Một cổ phiếu không bị cho là định giá cao khi P/E thấp hơn tốc độ tăng trưởng của doanh nghiệp trong ba năm gần nhất. Giá cổ phiếu được cho là đủ hấp dẫn khi PEG có giá trị dưới 1.

Quy tắc bán cổ phiếu của Phil Town là gì?

• Giá cổ phiếu cao hơn 25% so với giá trị thực: Nhà đầu tư cá nhân cần có nguyên tắc bán rõ ràng trước khi đầu tư. Tuyệt đối không để các yếu tố tâm lý, thị trường tác động khiến đưa ra quyết định sai lầm.
• Lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp sụt giảm: Khi lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp không còn được duy trì sẽ dẫn đến kết quả kinh doanh sa sút. Việc cạnh tranh với đối thủ cũng trở nên khó khăn hơn, dẫn đến giá trị cổ phiếu giảm sút.
• Tìm được doanh nghiệp đáp ứng 4M tốt hơn: Việc bán cổ phiếu đang nắm giữ để sở hữu những cổ phiếu tốt hơn là việc cần thiết. Vì vậy, hãy bán cổ phiếu đang sở hữu nếu tìm được cổ phiếu 4M hấp dẫn hơn.

Ưu và nhược điểm của đầu tư theo phương pháp 4M

Ưu điểm:

• Dễ hiểu, dễ hình dung với những nhà đầu tư nhỏ lẻ

4 tiêu chí mà Phil Town đưa ra tương đối dễ hiểu và phản ánh 4 khía cạnh cơ bản nhất của doanh nghiệp. Nếu bạn là một người mới tham gia vào thị trường chứng khoán thì đây thực sự là những bước đầu đầu tốt: Tìm một doanh nghiệp bạn am hiểu, xác định lợi thế cạnh tranh, đánh giá ban lãnh đạo và cuối cùng là chọn thời điểm mua hợp lý.

• Dễ thực hiện ở các chỉ tiêu định tính

Phil Town đã giúp những bạn mới sẵn cách để xác định từng tiêu chí của ông. Từ việc xác định Meaning bằng cách lấy giao của 3 vòng tròn: Đam mê, tài năng, chi tiêu hay như việc phân loại sẵn 5 lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp bạn toàn toàn có thể tự mình làm theo được một cách dễ dàng.

Nhược điểm:

• Các chỉ tiêu định lượng quá đơn giản

Việc định giá doanh nghiệp chỉ dựa vào P/E và hệ số tăng trưởng của doanh nghiệp là quá đơn giản. Bạn sẽ rất dễ rơi vào tình trạng đánh đồng tất cả các công ty có lợi thế cạnh tranh sẽ đều nhận được một mức định giá P/E như nhau.

Đây là điều cực kỳ nguy hiểm bởi với mỗi doanh nghiệp sẽ có tỷ suất sinh lời, lợi thế cạnh tranh, khả năng tăng trưởng khác nhau từ đó mà thị trường cũng chấp nhận chúng ở mốc định giá tương ứng.

• Tính hiệu quả của phương pháp này?

Thường với mỗi phương pháp đầu tư sẽ cần kiểm chứng trong thực tế (backtest), với những nhà đầu tư lão làng như Warren Buffett (Đầu tư giá trị), William O’neil (CANSLIM), Philip Fisher (Đầu tư tăng trưởng),…

Đa phần họ đều vận hành quỹ đầu tư riêng và mọi người có thể dễ dàng theo dõi hiệu suất đầu tư của họ.

Tuy nhiên Phil Town lại không phải vậy – ông là diễn giả, có blog cá nhân và cả podcast mang thiên hướng tạo động lực cá nhân.

Các độc giả ở Mỹ đang phàn nàn về việc ông không công bố dữ liệu mua bán cụ thể. Phil Town chỉ nói rằng mình đã mua Alphabet (công ty mẹ của Google), Microsoft và kiếm được rất nhiều tiền.

Ông nói đã biến 1.000 $ thành 1.000.000 $ chỉ trong vòng 5 năm. Một con số không được kiểm chứng và quá sức tưởng tượng!

Lời khuyên dành cho nhà đầu tư

Tuy các chỉ dẫn theo phương pháp 4M của Phil Town đã rất chi tiết nhưng chỉ áp dụng những chỉ số cơ bản vào thị trường chứng khoán Việt Nam thì việc khoanh vùng được những cổ phiếu tốt còn khá khó khăn.

Với một thị trường mới nổi như Việt Nam (Emerging market) thì chất lượng lợi nhuận, chất lượng tăng trưởng thực nên được quan tâm và lượng hóa cụ thể hơn. Các yếu tố định tính có thể giúp ích phần nào nhưng không tránh khỏi trường hợp không rõ ràng, phụ thuộc vào suy nghĩ của quan của người làm phân tích.

Ý tưởng của Phil Town là khuyên nhà đầu tư nên lợi dụng lúc thị trường đi xuống và lựa chọn những công ty có tiềm lực tốt để mua vào. Tuy nhiên trong trường hợp thị trường vẫn giao dịch bình thường thì cách lọc cổ phiếu tốt theo phương pháp 4M sẽ khó thực hiện hơn.

Nếu bạn là người mới tham gia vào thị trường thì phương pháp 4M là con đường giúp bạn dễ dàng hình dung những việc chúng ta cần làm khi đầu tư chứng khoán. Tuy nhiên, để có được thành công và những thương vụ đầu tư hiệu quả thì bạn cần nghiêm túc tìm hiểu sâu sắc hơn về 4 chữ M và có sự ứng dụng linh hoạt tại thị trường Việt Nam.